شرح وظایف آموزش و ارتقاء سلامت
- نیازسنجی آموزشی براساس نتایج حاصل از نیازسنجی سلامت انجام شده در شهرستان و طراحی برنامه های آموزشی براساس نتایج حاصل از نیازسنجی.
- جلب حمایت همه جانبه مسئولان شهرستان از برنامه های آموزش و ارتقای سلامت.
- جلب حمایت و همکاری درون بخشی برای پیشبرد برنامه ها.
- جلب حمایت و مشارکت سازمان ها ، ادارات و نهادهای دولتی و غیردولتی در شهرستان برای پیشبرد اهداف آموزش و ارتقای سلامت.
- نظارت بر رعایت استانداردها در فرآیندهای آموزش و ارتقای سلامت.
- مشارکت در اجرای برنامه های سلامت در شهرستان.
- نظارت و ارزشیابی برنامه های آموزش و ارتقای سلامت در شهرستان.
- آموزش کارکنان سایر واحدهای مرکز بهداشت شهرستان در حوزه های آموزش ، ارتباطی و اطلاع رسانی.
- طراحی ، اجرا و ارزیابی بسیج های اطلاع رسانی آموزش در سطح شهرستان.
- ترویج شیوه زندگی سالم در سطح شهرستان .
- توانمند سازی و ارتقای سواد بهداشتی جمعیت تحت پوشش.
اصول آموزش بهداشت:
قبل از اجرای هر برنامه آموزشی باید اصول آن را شناخت . مهمترین اصولی که در اجرای یک برنامه آموزشی باید مورد توجه قرار گیرد عبارتند از:
- ایجاد علاقه در مردم : این یک اصل روان شناختی است که مردم دوست ندارند به سخنانی که مورد علاقه آنها نیست گوش دهند . هنر آموزش دهنده این است که نیازهای واقعی مردم را از بین نیازهایی که خود مردم احساس می کنند (نیازهای ملموس) پیدا کند . تا دیدگاه مشترکی بین آموزش دهنده و مردم بوجود آمده و به شنیدن حرفهای او علاقمند شوند.
- مشارکت : مشارکت واژه کلیدی در آموزش بهداشت است با مشارکت مردم ، آموختن ، فعال صورت می گیرد. با بحث و تبادل نظر و مشورت و طرح سوال و درگیر کردن مردم ، احتمال بیشتری وجود دارد که به قبول و پذیرش افراد جامعه منجر شود. در آموزش بهداشت مردم همراه با کارکنان بهداشتی در تصمیم گیری و برنامه ریزی و اجرای برنامه های بهداشتی باید مشارکت فعال داشته باشند.
- از دانسته به نادانسته: در آموزش صحبت را باید از آنجایی آغاز کرد که مردم می دانند و سپس بسوی آگاهی دادن تازه پیش رفت باید از گفتن مطالبی که تضاد با فرهنگ مردم است پرهیز کرد چون مردم پذیرای حرفهای شما نخواهند شد . برای آموزش ، اطلاعات موجود مردم را بعنوان آویزی بکار گرفتهو دانش هایی تازه را به آن می آویزیم .
- بیان مطالب به صورت ساده و قابل درک : ابتدا باید گروه مخاطب را از نظر سطح سواد و معلومات شناخت. مثلا پزشک از بیمار دیابتی بخواهد از مصرف مواد نشاسته ای پرهیز کند در حالی که ، مریض مواد نشاسته ای را نمی شناسد .
- تقویت و تکرار مطالب : گروه اندک از مردم می توانند همه اطلاعات جدید را در یک جلسه آموزشی بیاموزند ولی تکرار مطالب مهم با فاصله های معین در بین صحبت ها بسیار سودمند است و به شناخت و تقویت آن در فراگیر کمک می کند .
- آموزش توام با عمل : آموزش توام با کار عملی فراگیری را بیشتر می کند. ضرب المثل معروف چینی می گوید : چون می شنوم از یاد می برم و چون می بینم به یاد می آورم ولی اگر عمل کنم یاد می گیرم . در آموزش استفاده از وسایل کمک آموزشی می تواند به کار عملی کمک کند مانند نحوه مسواک زدن با ماکت دندان و یا تهیه مایع درمانی خوراکی با استفاده از بسته ORSو سایر و سایلی که در مراکز و خانه های بهداشت موجود است.
- برقراری یک ارتباط صمیمی و دوستانه : با مردم بعنوان یک دوست واقعی برخورد کنیم. تحقیقات نشان داده است روابط دوستانه با مخاطبین مهمتر از تخصص فنی آموزشگر است . آموزشگر باید با مهربانی و همدلی جلسه آموزشی را برگزار کند.
- کمک گرفتن از رهبران جامعه: از طریق افراد مورد احترام جامعه ومعتمدین محل بهتر می توان مطالب آموزشی را به دیگران آموخت . اگر ابتدا رهبران جامعه نسبت به یک برنامه بهداشتی توجیه شوند، ضمن پذیرش آن برنامه در انتقال آن به مردم نیز مساعدت و همکاری خواهند نمود.
- ایجاد انگیزه : در هر فردی اساساً نیاز به آموختن و دانستن وجود دارد و برانگیختن این نیاز را انگیزه گویند . در آموزش بهداشت ایجاد انگیزه یک عامل مهم است . یعنی نیاز به ایجاد محرک نخستین گام برای آموختن است.
اهداف آموزش بهداشت:
هدف آموزش بهداشت این است که به مردم کمک شود تا از پیدایش نارسائیهای بهداشتی جلوگیری نمایند، وضع و موقعیت خود را در بهترین سطح ممکن حفظ کنند و در جهت بهبود تندرستی خویش ، اعضاء خانواده و اجتماع خود فعالیت نمایند.
سازمان جهانی بهداشت ( هدفهای آموزش بهداشت ) را به شرح زیر بیان می نماید:
- قرار دادن سلامتی به عنوان یک ارزش اجتماعی و اطمینان از اینکه جامعه تندرستی را به عنوان یک چیز با ارزش بپذیرد.
- مجهز کردن افراد به دانش ها و مهارتهای لازم و نفوذ در گرایشهای آنان به نحوی که بتوانند مسائل بهداشتی خویش را حل نمایند.
- فراهم آوردن شرایط لازم جهت رشد خدمات بهداشتی و تشویق و ترغیب مردم به استفاده صحیح و توام با عقل سلیم از خدمات بهداشتی موجود.