خانواده، نخستین نهاد اجتماعی است و حفظ وارتقاءسلامت باروری وجنسی خانواده در مسیر تقویت وتحکیم خانواده وتداوم چرخه باروری زیر بنای اساسی توسعه اقتصادی و اجتماعی هر کشور است. از این رو ،سلامت باروری وجنسی به عنوان یکی از محورهای کلیدی در سیاست گذاری های سلامت ورفاه آن جامعه بشمار می آید . باروری یکی ازمتغیرهای تعیین کننده جمعیت است .طی سال های اخیر،نرخ باروری کلی، به عنوان یکی از شاخص های کلیدی جمعیت، در کشورمان روند کاهشی داشته است وپیش بینی می شود در سال های اتی ،ایران با پدیده سالخوردگی جمعیت مواجه شود . یکی از چالش های مهم صیانت از جمعیت ،افزایش فاصله بین ازدواج وتولد فرزند اول می باشد و فواصل بین بارداری ها در حال افزایش است .افزایش میانگین فاصله زمانی بین فرزند اول ودوم ونیز دوم وسوم وافزایش متوسط سن ازدواج ،تاخیر طولانی در فرزند آوری سبب خواهد شد که فرصت های مناسب برای بارداری اول وبعدی از دست برود .که این امر محدود شدن فرزند آوری را به دنبال دارد .یکی از پدیده های روبه رشد ،پدیده تک فرزندی است .اگر زوجین در آغاز زندگی دارای مشکلات ناباروری باشند ،ایجاد فاصله طولانی بین ازدواج وتولد اولین فرزند موجب خواهد شد که مشکل ناباروری برای مدت طولانی پوشیده بماند .بنابراین ارائه مداخلات پیشگیرانه و تشخیصی به گونه ای باشد که افراد با مشکل باروری وفرزند آوری زودتر شناسایی شود و اموزش و مشاوره فرزند آوری در جهت ترغیب زوجین در تصمیم گیری برای فرزند آوری بهنگام باشد.

در راستای سیاست های کلی جمعیت ابلاغ شده از سوی مقام معظم رهبری در سال 1393، برنامه های باروری سالم وفرزند اوری در راستای افزایش نرخ باروری کلی و تشویق زنان به فرزند آوری می باشد.

کاهش نرخ باروری کلی به سطح زیر جانشینی وتغییر کیفیت جمعیت به سمت سالخوردگی در آینده می تواند پیامدهای کاهش تعدا د فرزندان در هر خانواده و کاهش جمعیت جوان کشور، سالخوردگی و کاهش نشاط وبالندگی درکشور، کاهش نیروی کار کشور و صرف عمده هزینه ها بابت خدمات درمانی به دلیل پیری جمعیت و ... خواهد شد. شرح وظایف:

1. باروری سالم و فرزندآوری
2. پیشگیری و تشخیص زودهنگام ناباروری و ارجاع جهت درمان
3. برنامه های آموزش حین و پس از ازدواج که به شرح زیر می باشد:

• مراقبت های باروری سالم وفرزند آوری مبتنی بر دستورالعمل های اداره باروری سالم
• ترویج شیوه باروری سالم وفرزند آوری در راستای افزایش بارداریهای برنامه ریزی شده
• آموزش عمومی در زمینه ارتقای نرخ بارورکلی و فرزند آوری.
• آگاهی و مشاوره درراستای کاهش میانگین فاصله زمانی بین ازدواج و فرزند اول
• آگاهی و مشاوره در راستای کاهش میانگین فاصله زمانی بین فرزندان
• آموزش آبشاری دستورالعمل ها وبسته های خدمت باروری سالم وجمعیت
• پایش و نظارت اجرای دستورعمل های برنامه در راستای ارتقا نرخ باروری کلی
• تدوین واجرایی سازی برنامه صیانت از جمعیت
• ارئه خدمات مراقبت باروری ویژه
• ارائه خدمات بستن لوله های رحمی (برگزاری کمیته های نظارت بر خدمت جراحی توبکتومی)
• ارائه خدمات باروری سالم وفرزند آوری در دوران شیوع کرونا.
• آموزش رابطه زناشویی وجنسی همسران در دوران شیوع کرونا.
• پیشگیری وتشخیص زودرس ناباروری در راستای تهیه و توزیع بسته های آموزشی برای ارتقای آگاهی، نگرش و عملکرد جامعه در زمینه عوامل مستعد کننده ناباروری .
• آموزش های هنگام وپس از ازدواج
• اجرای دوره های ارتقای توانمندی مربیان آموزش های ازدواج

دستورالعمل ها :

• مراقبت های باروری سالم وفرزند آوری
• راهنمای آموزش رابطه زناشویی وجنسی همسران در دوران شیوع کرونا
• کتابچه تحکیم روابط همسران

چک لیست ها:

• چک لیست پایش سطح آگاهی ارائه دهنده خدمت(بهورز، مراقب سلامت، مراقب ماما، پزشک)
• چک لیست پایش عملکرد موارد آموزش داده شده واحدهای ارایه دهنده خدمات باروری سالم و فرزندآوری
• چک لیست نظرسنجی از زوجین (حضوری/ آنلاین )شرکت کننده در كلاس هاي آموزش هنگام ازدواج- (شش ماه اول/دوم)
• چک لیست پايش مربیان كلاس هاي آموزش هنگام ازدواج
• چک لیست پايش مراکز خدمات جامع سلامت ارائه دهنده آموزش های هنگام ازدواج
• چک لیست پايش ستادی (دانشگاه / دانشکده) كلاس هاي آموزش هنگام ازدواج
• چک لیست پايش كلاس هاي آموزش هنگام ازدواج در شرایط مراقبت و کنترل بیماری کرونا ویروس جدید 2019