سلامت سالمندان

رسالت برنامه سلامت سالمندان

پیری فرایندی است كه متوقف نمی شود و تنها با داشتن زندگی سالم و مراقبت های ویژه می توان این دوران را به دوران مطلوب و لذت بخش، توام با سلامتی تبدیل كرد.

سلامت سالمندان یكی از مسائل و مشكلات بهداشتی در اكثر جوامع است و مقابله با این مشكلات نیازمند سیاستگذاری و برنامه ریزی های دقیق و صحیح می باشد. مسلما اكثر كشور های در حال توسعه كه برنامه فراگیر در این زمینه ندارند با مشكلات زیادی مواجه هستند.

نیازهای جسمانی در سنین پیری از اهمیت فراوانی برخوردار هستند و مسائل روانی ناشی از سالمندی نیز تحولات بسیاری درروش زندگی این گروه بوجود می آورد. در دوره سالمندی شخص ممكن است بدلیل محدودیت های مربوط به تغییرات پیری برای بدست آوردن نیازهای اساسی به كمك دیگران نیاز داشته باشد. در این راستا، آموزش بهداشت و شیوه زندگی سالم به سالمندان و افراد خانواده آنان امر مهمی است كه میتواند بسیاری از مشكلات ناشی از تغییرات پیری را كنترل و یا به تعویق انداخته و سلامتی سالمندان را حفظ نماید.

سالخوردگی جمعیت

عبارتست از مرحله ای كه طی آن افراد سالمند نسبت بیشتری از كل جمعیت را به خود اختصاص می دهند. با كاهش میزان باروری كلی از یك سو و كاهش میزان مرگ و میر و افزایش امید به زندگی از سوی دیگر، ساختار سنی جمعیت از گروههای سنی جوانتر به پیرتر تغییر می یابد.

پدیده سالمندی زمانی اتفاق می افتد كه 8% جمعیت بالای 65 سال و یا 12% جمعیت بالای 60 سال داشته باشید كه در حال حاضر در كشور ها 6/8 درصد جمعیت بالای 60 سال هستند.

سالخوردگی جمعیت در كشورهای توسعه یافته تجربه شده، در بسیاری از كشورهای در حال توسعه نیز در حال ظهور است. در آینده نزدیك تمام كشورها با این پدیده رویاروی خواهند شد. این تغییر در ساختار سنی جمعیت تاثیر عمیقی در ابعاد اقتصادی و اجتماعی جوامع بدنبال خواهد داشت. این پدیده ناشی از بهبود شرایط بهداشتی اجتماعی–اقتصادی، كاهش مرگ و میر و افزایش امید به زندگی و اعمال سیاست كنترل موالید می باشد، لذا باید آنرا یك موفقیت به حساب آورد.

رسالت برنامه:

رسالت این برنامه كاهش بار بیماریهای اولویت دار و قابل پیشگیری از طریق طراحی برنامههای بهداشتی در راستای تعهدات ملی و بین المللی است.

بر اساس برنامه چهارم توسعه، اختلالات شایع دوران سالمندی باید به كمتر از 10% برسد.

فعالیت های برنامه سلامت سالمندان:

در دفتر سلامت خانواده و جمعیت اقدامات زیر در حال اجرا است:

ایجاد حساسیت و ارتقاء آگاهی عموم در زمینه اهمیت سالخوردگی جمعیت، تقویت تكریم و احترام به سالمندان و تحكیم ارتباط بین نسلی از طریق:

توجیه شورای سیاستگذاری سازمان صدا و سیما در مورد اولویتهای برنامه سلامت سالمندان
برگزاری مراسم روز جهانی سالمندان (نهم مهرماه )
برگزاری همایش و سمینار

آموزش شیوه زندگی سالم

شایعترین اختلالهای شایع دوران سالمندی عبارتند از اختلال های حركتی، سرگیجه، فشار خون، مشكلات بینایی، شنوایی، ادراری، دیابت، افسردگی و... .

پس از بررسی بیماری در موارد فوق نوع مداخله ها در سطوح مختلف پیگیری تعیین شد. در سطح اول آموزش شیوه زندگی سالم در طول عمر از جمله در دوره سالمندی از اهمیت بالایی برخوردار است. بهمین منظور توصیههای مذكور در یك مجموعه آموزشی چهار جلدی مشتمل بر توصیه های تغذیه و ورزش سالمندان، برخورد صحیح با مشكلات شایع سالمندی مثل مشكلات استخوانها، مفاصل، نفخ، یبوست، بهداشت دهان و دندان، كنترل ادرار، یائسگی، كاهش قدرت حافظه، بازنشستگی و ... گردآوری شده است.

تدوین پروتكل استاندارد ارائه خدمات سطح اول و دوم به سالمندان:

مطلقا برخورد مناسب با مشكلات و بیماری های اولویت دار سالمندان كشور فقط محدود به آموزش شیوه زندگی سالم نمیشود و نیازمند مداخلههای تشخیصی درمانی است.

پیگیری تربیت نیروی انسانی مجرب با تخصص طب سالمندی و گنجاندن مطالب سالمندان در فهرست درسی سایر رشته ها.

روند تغییرات جمعیت سالخوردگان در ایران طبق سرشماری:

سالمندان از نظر سنی به سه گروه تقسیم می شوند:

سالمند جوان60تا 69 سال
سالمند پیر70تا 80 سال
سالمند كهنسال80سال به بالا

در حال حاضر 2 برنامه در خصوص سالمندان در حال اجرا می باشد:

برنامه بهبود شیوه زندگی سالم دوران سالمندی

گروه هدف در این برنامه، سالمندان 60 تا 69 سال می باشد كه آموزش های لازم بر اساس 4 جلد كتابچه سالمندی ارائه میگردد.

اهداف این برنامه:

افزایش آگاهی سالمندان در زمینه تغذیه، ورزش، بهداشت روانی و...
افزایش آگاهی پرسنل
افزایش آگاهی افراد كلیدی جامعه
ایجاد رفتارهای سالم یا بهبود رفتارهای موجود در سالمندان

مركز رفرال سالمندی ( ارزیابی جامع سلامت سالمندان):

یك فرایند چند بعدی است كه برای ارزیابی توانایی عملكردی سلامت جسمی، سلامت شناختی و ذهنی و وضعیت اجتماعی- محیطی یك فرد سالمند طراحی شده است.

این ارزیابی شامل محورهای غیر پزشكی نیز می شود كه بر اساس پرسشنامه غربالگری این ارزیابی انجام میگیرد و در صورت تشخیص پزشك مركز، به سطح بالاتر (متخصص) ارجاع داده می شود.

مزایای ارزیابی جامع سلامت سالمندان:

غربالگری و تشخیص زودهنگام بیماریها
كم كردن عوارض جانبی دارو درمانی
بهینه سازی مهارتهای شناختی و عاطفی
كاهش هزینه سلامت و مراقبت
بهینه سازی استقلال عملكردی
كاهش بستری شدن و زمان بستری
كاهش پذیرش در خانههای سالمندان
كاهش مرگ و میر

محور های ارزیابی:

توانایی عملكردی
سلامت جسمی
وضعیت اجتماعی- محیطی
سلامت شناختی و ذهنی
وضعیت تغذیه